Zastosowanie w medycynie

Kokaina podana ogólnie charakteryzuje się silnym działaniem pobudzającym – wprowadzającym układ nerwowy w stan nadaktywności. Podana miejscowo wykazuje właściwości znieczulające. I tu znalazła zastosowanie w opiece medycznej. Obecnie jednak ze względu na uboczne toksyczne skutki, kokaina jest zastępowana przy miejscowym znieczulaniu przez nowe, syntetyczne, mniej szkodliwe środki. Jednak, w okulistyce i otorynolaryngologii jest nadal stosowana w postaci roztworu jako miejscowy środek znieczulający.

Działanie fizjologiczne kokainy

• opóźnia objawy zmęczenia,
• zmniejsza potrzebę odżywiania się i snu
• zaburza pracę serca (na początku następuje zwolnienie, a następnie przyspieszenie akcji serca)
• silnie rozszerza źrenice
• doprowadza do pobudzenia psychoruchowego
• powoduje wzrost ciśnienia krwi i przyspieszenie oddechu
• większe dawki mogą spowodować drżenie mięśniowe i wzrost temperatury ciała
• po jednorazowo przyjętej dawce euforia trwa do 30 minut, rzadko dłużej

Odczucia subiektywne

Pozornie „pozytywne” efekty działania

• silna euforia
• intensywne poczucie mocy wewnętrznej (siły fizycznej i umysłowej)
• pobudzenie ruchowe i podniecenie seksualne
• poczucie wyższości i odsunięcie poczucia lęku
• czas reakcji psychicznej ulega skróceniu – przyspieszeniu ulegają procesy myślowe
• zanik zdolności odczuwania przykrych wrażeń

Negatywne efekty działania

• brak krytycyzmu co do własnych możliwości i zachowań
• niepokój i napięcie
• bezsenność
• załamanie nerwowe
• urojenia o nieprzyjemnej treści

Formy występowania i sposoby przyjmowania

• Kokaina występuje zasadniczo jako krystaliczny biały proszek.
• Przyjmowana jest zazwyczaj wziewnie do nosa, gdzie jest wchłaniana przez śluzówkę i niemal natychmiast wywołuje wpływ na ośrodki przyjemności w mózgu (po pewnym czasie dochodzi do uszkodzenia przegrody nosa i martwicy).
• Bywa też wcierana w dziąsła lub w środek małżowiny usznej.
• Podawana doustnie działa znacznie słabiej, jednocześnie znieczulając błonę śluzową żołądka i znosząc w ten sposób uczucie głodu.
• Stosowana na błonę śluzową języka powoduje porażenie zakończeń smakowych.
• Kokaina jest także palona poprzez dodanie jej do papierosów lub do skrętów z marihuany.
• Iniekcje (zastrzyki) należą raczej do rzadkości.
• Crack jest krystaliczną formą kokainy. Ma postać białych kawałeczków przypominających płatki mydlane, jasnobrązowych kuleczek – pakowanych często do fiolek. Zażywany jest poprzez palenie (np. dodanie do papierosa zawierającego tytoń lub marihuanę); palony jest w fajce wodnej, specjalnie wydrążonych tulejkach albo podgrzewany na łyżce lub kawałku folii aluminiowej wdychając ulatniające się opary.
• Crack jest od 20 do 30 razy silniejszy niż będąca w nielegalnym handlu kokaina. Działa podobnie, lecz o wiele bardziej intensywnie.
• Pasta kokainowa jest pierwotnym produktem w procesie otrzymywania kokainy z liści koki. Środek ten jest zażywany wyłącznie poprzez palenie, a zawarte w nim substancje wykorzystywane w procesie przetwarzania liści, mogą w poważnym stopniu uszkodzić płuca.

Właściwości uzależniające

Uzależnienie psychiczne

Zależność taka powstaje bardzo szybko z uwagi na atrakcyjne przeżycia towarzyszące działaniu kokainy na psychikę człowieka i złe samopoczucie po tym, gdy narkotyk przestaje działać.

Uzależnienie fizyczne

Brak jest dowodów na powstawanie takiej zależności wprost. Jednak objawy abstynencyjne związane z wyczerpaniem i depresją sprzyjają wytworzeniu się cyklu nałogowego.

Zjawisko tolerancji

Nie zauważono powstawania i rozwoju zjawiska tolerancji w wyniku używania kokainy. Fakt, iż wielu jej użytkowników zwiększa dawki i częstotliwość ich zażywania wynika raczej z chęci nasilenia doznań euforycznych i przedłużenia czasu ich trwania.

Zewnętrzne oznaki używania

• nadpobudliwość i wzmożona aktywność
• gadatliwość
• niepokój psychoruchowy
• zachowania agresywne
• rozszerzone źrenice, słabo reagujące na światło
• katar (w przypadku używania poprzez śluzówki nosa)
• czerwony nos z krostkami i objawami egzemy (zaczerwieniona, łuszcząca się skóra, swędzenie)

Na co należy zwrócić uwagę

• biały proszek lub bezbarwne przezroczyste kryształy bez zapachu o gorzkim smaku
• rurki do wdychania oparów
• igły i strzykawki

 

Nazwy slangowe

• kokaina: koka, koks, gram, porcja, śnieg, charlie, biała dama, witamina C
• crack: kisielek, galaretka

 

Szczególne zagrożenia i niebezpieczeństwa

• Silne wyniszczenie organizmu – spowodowane brakiem łaknienia, snu.
• Psychoza pokokainowa – postępowanie może stać się z czasem irracjonalne i dziwaczne; poczucie prześladowania i inwigilowania będzie wykazywać bardzo wiele cech charakterystycznych dla psychozy.
• Zaburzenia i zmiany w osobowości, w tym zanik uczuć wyższych, przygnębienie z możliwością prób samobójczych.
• Przedawkowanie – objawy ostrego zatrucia występują w ciągu kilkudziesięciu minut od przyjęcia zbyt dużej dawki kokainy. Charakteryzują się one silnym lękiem połączonym z urojeniami i zaburzeniami świadomości oraz wybitnie nasilonym pobudzeniem ruchowym (od miotania się do konwulsji). Towarzyszy temu wysokie ciśnienie krwi i płytki, przyspieszony oddech.